فضایل امام علی علیه‌السلام
قرآن:
خداوند متعال در آیات 7-5 سوره‌ی لیل می‌فرماید: «اما آن‌که (علی علیه‌السلام) حق خدا را داد و پروا داشت و پاداش نیکوتر را تصدیق کرد به‌زودی راه آسانی را پیش پای او خواهیم گذاشت». (پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: سوره لیل دربارۀ علی علیه‌السلام نازل شده است.)
حدیث:
پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «هر کس بخواهد مثل من زندگی کند و مثل من بمیرد و در بهشت جاودانی باشد که پروردگارم به من وعده داده، باید از علی بن ابیطالب پیروی کند.» (غررالحکم، ج 2، ص 228-بحرالمعارف، ج 1، ص 570؛ نکت الفصول از کتب اهل سنت)
توضیح مختصر:
اگر درختان قلم و دریاها مرکب و پریان حساب گر و انسان‌ها نویسنده شوند هرگز فضایل علی علیه‌السلام را نمی‌توانند حساب کنند. هر کس فضایل علی علیه‌السلام را بنویسد، فرشتگان دائماً برای آن شخص طلب آمرزش می‌کنند. هر کس نگاه به کتابی از فضایل علی علیه‌السلام کند خداوند گناهانی را که با چشم مرتکب گردیده می‌آمرزد. (کتاب سلیم بن قیس و داستان‌های زندگی علی علیه‌السلام، ص 4)
جبرئیل علیه‌السلام به پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم عرض داشت:
«یا محمد! قسم به آن‌که تو را به نبوّت مبعوث گردانیده است معرفت اهل آسمان‌ها به علی علیه‌السلام از اهل زمین به او بیشتر است. در هیچ جنگی از او تکبیر بلند نشد مگر آن‌که ما (ملائکه) با او تکبیر گفتیم و در هیچ غزوه‌ای حمله نکرد مگر ما با او به دشمنش حمله کردیم و هیچ شمشیری به کافر نزد مگر ما با او شمشیر زدیم. ای محمد! هرگاه بر روی عیسی علیه‌السلام و عبادتش، زهد یحیی علیه‌السلام و طاعتش، مُلک سلیمان علیه‌السلام و سخاوتش مشتاق شدی به روی علی بن ابیطالب نظر نما.» (کفایه الخصام، ص 636)
پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود:
«دست من و دست علی علیه‌السلام در عدالت یکسان است». (کفایه الطالب، ص 129)
و فرمود:
«یا علی! تو داماد و پدر فرزندان من و از منی و دوست دارترین افراد به من هستی». (کشف الغمه، ص 29)
پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود:
«اگر مردم در حب علی بن ابیطالب جمع می‌شدند هیچ‌گاه خداوند عزوجل آتش جهنم را خلق نمی‌کرد. هر که علی علیه‌السلام را دوست داشته باشد خداوند نماز و روزه و قیام او را قبول کند و دعایش را مستجاب نماید». (کشف الغمه، ص 32-31)
1- علی علیه‌السلام نفْس پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم است
عایشه گوید: روزی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم صحابه را یک‌یک نام می‌برد و تعریف هر یک را به صفتی می‌کرد که مناسب حال او بود. من گفتم: عجب است که علی علیه‌السلام را تعریف نکردی؟ پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «وای بر تو! هرگز کسی خود را تعریف کرده است؟» (هل یعرف احد نفسه)(حدیقه الشیعه، ص 136)
2- بهترین فضایل علی علیه‌السلام
ابوذر علیه‌السلام از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل کرد که حضرتش فرمود:1
. اگر من و علی علیه‌السلام نبودیم خدا شناخته نمی‌شد.
2. اگر من و علی علیه‌السلام نبودیم، کسی خداوند را عبادت نمی‌کرد.
3. اگر من و علی علیه‌السلام نبودیم ثواب و عذابی نبود.
4. بین علی علیه‌السلام و خدا هیچ حجابی وجود ندارد و هیچ مانعی جلو او را نگرفته است. او خود واسطۀ بین خدا و خلق اوست. (کتاب سلیم بن قیس-اسرار آل محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم، ص 239)
3- تشابه علی علیه‌السلام به انبیاء
در بعضی جنگ‌ها پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فضایل علی علیه‌السلام را بیان می‌کرد ازجمله در یکی از جنگ‌ها (شاید جنگ خیبر) فرمود: ای مردم! هر کس دوست دارد آدم علیه‌السلام را از جنبه علمش و مرا از جهت اخلاقم و ابراهیم علیه‌السلام را از جهت محبتش و موسی علیه‌السلام را از جهت مناجاتش و یحیی علیه‌السلام را از جهت زهدش و عیسی علیه‌السلام را از جهت رفتارش بنگرد، پس علی بن ابیطالب را ببیند. (بوستان معرفت-تاریخ ابن عساکر، ج 2، ص 225)
4- خاک‌پای علی علیه‌السلام
پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم به امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «اگر گروهی از امت من نمی‌گفتند آنچه را که نصارا دربارۀ عیسی بن مریم علیه‌السلام گفتند، امروز دربارۀ تو گفتاری در میان مسلمانان می‌گفتم که خاک پای تو و ریزش زیادی آب وضوی تو را بگیرند و به آن طلب شفا کنند. ولکن تو را بس است که تو از من باشی و من از تو باشم، تو از من ارث ببری و من از تو ارث ببرم.» (المراقبات، ص 458)
5- زنگ درب بهشت
در کتاب امالی شیخ صدوق رحمه‌الله علیه از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم روایتی نقل کرده است که «کوبه» حلقه درب بهشت از یاقوت سرخ است. هنگامی‌که زنگ بر صفحه‌ی درب می‌کوبد، می‌گوید: «یا علی». مرحوم طباطبایی رحمه‌الله علیه در شرح این حدیث فرمودند: «مهمان وقتی به خانه‌ای می‌رود صاحب خدا را صدا می‌زند و او را می‌خواند، اگر صاحب‌خانه نام معینی داشته باشد مهمان همان نام معین را می‌برد. صاحب بهشت و مهمان‌دار بهشت، علی بن ابیطالب علیه‌السلام است؛ لذا صدای کوبۀ درب «یا علی» است.» (همان، ص 197)
6- صالح المؤمنین
امام باقر علیه‌السلام فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم یک‌بار علی علیه‌السلام را به اصحاب این‌طور شناسانید که فرمود:
«من کُنتُ مولاهُ فَعلیٌ مُولاه: هر که من مهتر اویم، علی سیّد و مهتر اوست».
یک‌بار دیگر هنگامی‌که آیه 5 سوره تحریم نازل شد: «همانا خدا یاور پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم است پس از او جبرئیل علیه‌السلام و بهترین مؤمنین».
پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم دست علی علیه‌السلام را گرفته و فرمود: «ای مردم! این امیرالمؤمنین، صالح المؤمنین است». (تفسیر فیض الاسلام، ص 1504)
7- قرآن میراث علی علیه‌السلام است
شخصی به امیرالمؤمنین علیه‌السلام عرض کرد: «عیسی بن مریم مردگان را زنده می‌کرد و حضرت سلیمان علیه‌السلام سخن مرغان را می‌فهمید. آیا شما را هم این مقام است؟» امام علیه‌السلام فرمود: «سلیمان چون هدهد را نیافت خشمناک شد. هدهد آب را در دل زمین می‌دید و آنان را راهنمایی می‌نمود. درحالی‌که حضرت سلیمان علیه‌السلام این را نمی‌دانست» بااینکه قدرتی داشت که بادها، مردگان، پریان و دیوان در زیر فرمانش بودند.
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«اگر قرآنی باشد که به اعجازش کوه‌ها روان شوند و زمین بشکافد و مردگان به سخن آیند، همانا این قرآن است». (سوره رعد، آیه 31)
و فرمود:
«هیچ موجود ناپدیدی در آسمان و زمین نیست مگر در کتاب مبین می‌باشد». (سوره‌ی نحل، آیه 75)
و فرمود:
«سپس کتاب را میراث برگزیدگان از بندگانمان قرار دادیم». (سوره‌ی فاطر، آیه 32)
پس امام علیه‌السلام فرمود: ما هستیم که خدای متعال این قرآن را میراث ما قرار داده است، قرآنی که در اوست چیزی که به اعجازش کوه‌ها روان شود و زمین بشکافد و مردگان به سخن آیند و آب در زیر زمین دیده شود و میراث ما قرارداد این کتاب را که در آن بیان هر چیزی هست.» (ینابیع الموده، ص 71-بوستان معرفت)